(Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκος, δρ. Θ.)

Ένα βασικό πρόβλημα, το οποίο ταλανίζει τον σημερινό πολυπράγμονα και ανερμάτιστο άνθρωπο είναι η κατάσταση της αθυμίας, την οποία προσπαθεί να αντιμετωπίση, καταφεύγοντας σε ψυχιάτρους και χρησιμοποιώντας διάφορες θεραπευτικές μεθόδους η αντικαταθλιπτικά και άλλου είδους σκευάσματα.

Είναι, όμως, αυτή η λυτρωτική λύση του προβλήματος η είναι απλώς μία πρόσκαιρη ανακούφιση, αφού, όπως πολλές φορές συμβαίνει, το πρόβλημα επανέρχεται και μάλιστα με δριμύτητα, παραμένοντας αθεράπευτο;

Εξ αρχής πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι δεν ημπορούμε να φθάσουμε στην ολοκληρωτική θεραπεία ενός προβλήματος, αν δεν εντοπίσουμε την αιτία που το προκαλεί.

Ο όρος «αθυμία» προέρχεται από το στερητικό «α» και την λέξη «θυμός». Με τον όρο «θυμός» δεν εννοούμε την εμπαθή κίνηση, η οποία μας ωθεί να καταφερώμαστε εναντίον του συνανθρώπου μας, δηλαδή την οργή, αλλά εννοούμε την ζωτική ενέργεια του θυμοειδούς μέρους της ψυχής, η οποία φέρει τον άνθρωπο να βρίσκεται σε ζωηρά και ενεργητική ψυχοσωματική διάθεση. Οπότε «αθυμία» είναι η νοσηρή εκείνη κατάσταση, η οποία παραλύει τα νεύρα της ψυχής και άρα τον όλο άνθρωπο. Αυτή η παράλυση του αφαιρεί την δύναμη και την δυνατότητα να κινηθή προς τον Θεό Δημιουργό του, προς τον συνάνθρωπό του, αλλά και προς τον ίδιο τον εαυτό του, ώστε να δη τι του συμβαίνει η πως πορεύεται. Έτσι διαλύεται ως προσωπικότητα.

Πως, όμως, φθάνει ο άνθρωπος σ᾽ αυτή την επιβλαβή κατάσταση της αθυμίας η της καταθλίψεως, όπως είναι ευρύτερα γνωστή;

(Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου, Ιεροκήρυκος Ι.Μ.Πατρών)

Σήμερα σε ολόκληρη την κτίση αντηχεί το πνευματικό, μεταφυσικό, οικουμενικό, καθολικό και πανευφρόσυνο μήνυμα «Χριστός ανέστη».

Ο άνθρωπος, μετά από μία πένθιμη περίοδο και μία συνειδητή εν Χριστώ λύπη για τα πάθη και τις αμαρτίες του, τα οποία ανέβασαν τον Χριστό στον Σταυρό, λαμπροφορεί σήμερα με το πνευματικό ένδυμα του ακτίστου φωτός της Θεότητος.

Αυτός ο αναστάς Κύριος έδωσε το σώμα Του, για να ενώνωνται με αυτό, μέσω των Μυστηρίων και κυρίως μέσω του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, όλοι οι άνθρωποι και να αποτελούν την Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία.

Καθίσταται έτσι η Εκκλησία το σταυροαναστάσιμο, μυστικό Σώμα του Θεανθρώπου αναστάντος Κυρίου.

Κατά συνέπεια, εφόσον η Εκκλησία είναι το Σώμα του Θεανθρώπου, ο Οποίος ως τέλειος Θεός είναι η πηγή όλων των αγαθών, τότε και αυτή είναι πεπληρωμένη, γεμάτη από όλα τα αγαθά. Δεν της λείπει τίποτε.

Από τον άνθρωπο, ωστόσο, λείπουν πολλά. Εισερχόμενος στο πλήρες ακτίστων δωρεών και χαρισμάτων Σώμα της Εκκλησίας μπορεί να πληρωθή, να γεμίση δηλαδή κι αυτός, από τα πολύτιμα δώρα της Αναστάσεως. Κι αυτά είναι η αγάπη, η δικαιοσύνη, η ειρήνη, η χαρά.

(Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αντινόης κ.κ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ)

Η τρίτη Κυριακή των Νηστειών, είναι αφιερωμένη στην προσκύνηση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού.  Σύμφωνα με την Ιερά Παράδοση, μετά από την σταύρωση του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος μας Ιησού Χριστού, οι Θεοκτόνοι Εβραίοι για να ατιμάσουν ακόμη περισσότερο τον θάνατο του Ιησού  έθαψαν τους τρεις σταυρούς.  Κατά την περίοδο της Ιουδαϊκής επαναστάσεως του 70 μ.Χ. ο τότε στρατηγός και μετέπειτα Ρωμαίος Αυτοκράτωρ Τίτος πολιόρκησε τα Ιεροσόλυμα.  Οι πολιορκημένοι Εβραίοι στερήθηκαν από τροφές και νερό.  Η πείνα οδήγησε σε παραφροσύνη τους πολιορκημένους, οι οποίοι, για να επιζήσουν, άρχισαν να σκοτώνουν και να τρώγουν τα ίδια τα παιδιά των.  Όταν ο Τίτος κατέλαβε την πόλη και αντίκρυσε το απάνθρωπο εκείνο θέαμα, διέταξε τα στρατεύματά του να κατεδαφίσουν την πόλη και να μην αφήσουν ούτε μία πέτρα επάνω σ’ άλλη.  Έτσι, τα προφητικά λόγια του Κυρίου εκπληρώθηκαν:  «Αμήν λέγω υμίν, ου μη αφεθή ώδε λίθος επί λίθον, ος ου καταλυθήσεται» (Ματθ. 24:2) και «θυγατέρες Ιερουσαλήμ, μη κλαίετε επ’ εμέ, πλην εφ’ εαυτάς κλαίετε και επί τα τέκνα υμών.  Ιδού έρχονται ημέραι εν αις ερούσι• μακάριαι αι στείραι και κοιλίαι αι ουκ εγέννησαν, και μαστοί οι ουκ εθήλασαν» (Λουκ. 23:28-29).

Ο Σταυρός του Κυρίου παρέμεινε στην αφάνεια περίπου τρεις αιώνες και μόλις το 327 μ.Χ. η μητέρα του Αγίου Κωνσταντίνου, η Αγία Ελένη, αναζήτησε τον Τίμιο Σταυρό.  Κανείς όμως δεν γνώριζε την ακριβή τοποθεσία.  Μία εβραιοπούλα περιέγραψε κάποια τοποθεσία, όπου φύτρωνε ένα αρωματικό φυτό.  Αυτό το φυτό είναι ο βασιλικός, που σημαίνει το φυτό του βασιλέως Χριστού.  Οι στρατιώτες, αφού έσκαψαν την περιοχή βρήκαν τους τρεις σταυρούς.  Νέο πρόβλημα παρουσιάσθη:  Ποιός από τους τρεις σταυρούς είναι του Σωτήρος Χριστού;  Όλοι έμοιαζαν μεταξύ τους.  Και, ενώ όλοι διερωτώντο, μία κηδεία εξήρχετο από την πόλη.  Η Αγία Ελένη διέταξε να φέρουν το πτώμα της νεκράς και μόλις το τοποθέτησαν επάνω στο Σταυρό του Κυρίου, η νεκρά αναστήθηκε και δοξολογούσε τον Χριστό.

Αρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου Ιεροκήρυκος Ι. Μ. Πατρών – Δρος Θεολογίας

Από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα φιλόσοφοι, κοινωνιολόγοι και θεολόγοι, αλλά και οι ψυχαναλυτές ασχολούνται με το τελειότερο δημιούργημα, τον άνθρωπο και ειδικότερα με τον εσωτερικό του κόσμο.

Όλοι έχουν αποφανθή ότι ο εσωτερικός κόσμος του ανθρώπου είναι ευρύτερος και δυσκολότερος «εις το κατανοηθήναι» από τον εξωτερικό.

Ο Πασκάλ έλεγε: «Το σύμπαν μας κατέχει με την έκτασίν του,εμείς το κατέχουμε με την σκέψιν μας»

Για τον λόγο αυτό οι πρωτοπόροι Έλληνες ερευνητές, όπως ο Θαλής κι ο Δημόκριτος, στράφηκαν περισσότερο προς το εξωτερικό σύμπαν, γιατί, όπως διεκήρυσσαν, αυτό είναι μικρότερο και πιο ευπρόσιτο σε σχέση με το ανθρώπινο εσωτερικό σύμπαν.

Ο Αριστοτέλης, ο οποίος υπήρξε όχι μόνον ένας άριστος φιλόσοφος, αλλά και σπουδαίος επιστήμονας, θεωρητικός και εμπειριστής, καθόρισε το ψυχολογικό δόγμα, μέσα από την ψυχολογία που εκτίθεται στο έργο του «Περί ψυχής», αλλά και σε άλλα έργα του.

Σήμερα, με την πρόοδο της ψυχολογίας του βάθους, αν και έχουμε οργανωμένη μια ανθρωπιστική έρευνα και καλύτερη αντίληψη για το ανθρώπινο βαθύτερο «είναι», η ψυχανάλυση και οι ψυχολογικές μέθοδοι, δυστυχώς δεν απέδωσαν ουσιαστικά αποτελέσματα. Μάλλον πολλές φορές προκάλεσαν και προκαλούν σύγχυση, επειδή, εν πολλοίς, αγνοούν –σχήμα βεβαίως οξύμωρο– κι αυτήν ακόμη την ψυχοσωματική μας σύνθεση και ύπαρξη.

Παρέμειναν και παραμένουν στις τεχνητές διαπιστώσεις των διαφόρων πτυχών της ζωής μας. Όταν ερευνάς κατ᾽ αυτόν τον τρόπο το ψυχολογικό βάθος της ανθρωπίνης υπάρξεως, είναι βέβαιο ότι θα οδηγηθής σε αδιέξοδο. Γι᾽ αυτόν τον λόγο βρέθηκε ο σημερινός άνθρωπος σε προσωπικά, κοινωνικά και παγκόσμια αδιέξοδα. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και μέσα στον χώρο του Ορθοδόξου «ψυχοθεραπευτηρίου», που είναι η Αγία Ορθόδοξος Εκκλησία μας.

Εκεί συνεργάζονται, συναρμονίζονται και αλληλοπεριχωρούνται το ανθρώπινο με το Θείο, το κτιστό με το άκτιστο, το γήινο με το ουράνιο, το χρονικό με το υπερχρονικό και αιώνιο. Άλλωστε ο Χριστιανισμός είναι αυτός που αποκάλυψε πρώτος το χάος του ασυνειδήτου. Για παράδειγμα ο Απόστολος Παύλος, όταν γράφη στους Ρωμαίους: «βλέπω έτερον νόμον εν τοις μέλεσί μου, αντιστρατευόμενον τω νόμω του νοός» (7, 23), αποκαλύπτει το βάθος των αρχετύπων, την κληρονομικότητά μας και τον βαθύτερο ρόλο που παίζουν όλα αυτά στην προσωπικότητά μας.

Ἡ δεύτερη Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν εἶναι ἀφιερωμένη σὲ μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες πατερικὲς μορφὲς τῆς Ἐκκλησίας μας, στὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμά, ἀρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης (1347-1359). Ὁ μεγάλος αὐτὸς ἄνδρας ἔζησε σὲ μία πολὺ ταραγμένη ἱστορικὴ περίοδο γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας, κατὰ τὴν ὁποία ὁ κίνδυνος νοθεύσεως τῆς ἀλήθειας ὑπῆρξε μεγάλος καὶ ὅπου ἡ ὀρθόδοξη πνευματικότητα κινδύνευε νὰ ἀλωθεῖ ἀπὸ τὸν δυτικὸ σχολαστικισμὸ.

Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1296 ἀπὸ εὐσεβεῖς γονεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀσκοῦσαν τὴν νοερὰ προσευχή. Ἔλαβε σπουδαία μόρφωση κοντὰ στὸν ὀνομαστὸ δάσκαλο καὶ θεολόγο Θεόδωρο Μετοχίτη. Ὁ αὐτοκράτορας Ἀνδρόνικος Β΄ ἐκτίμησε τὶς ἱκανότητές του καὶ τὸν προόριζε γιὰ ὑψηλὰ κρατικὰ ἀξιώματα. Ὅμως ὁ Γρηγόριος ἀδιαφόρησε γιὰ τὰ σχέδια τοῦ αὐτοκράτορα, διότι ἀπὸ νέος ἀγάπησε τὴ μοναχικὴ καὶ ἀσκητικὴ ζωή. Κατέφυγε καταρχὴν στὸ ὅρος Παπίκιο στὴ Θράκη καὶ κατόπιν στὸ Ἅγιο Ὅρος, ὅπου πέρασε ἀρκετὰ χρόνια τῆς ζωῆς του. Ἀκόμη καὶ μετὰ τὴν ἐκλογή του ὡς ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης τὸ 1347, ζοῦσε ὡς ἀσκητής.