Γνωστός για την αυστηρότητα του βίου του και τα θαύματά του. Προσηλωμένος στην Ορθοδοξία, όπως αυτή είχε καθορισθεί από τις Οικουμενικές Συνόδους, πολέμησε τις αιρέσεις και ιδιαίτερα αυτή του Μονοφυσιτισμού.
Ο
Άγιος Ευθύμιος γεννήθηκε στη Μελιτηνή της Αρμενίας το 377 επί βυζαντινού αυτοκράτορος Γρατιανού. Ήταν μοναχογιός και οι γονείς του τον ονόμασαν Ευθύμιο για να ευχαριστήσουν τον θεό, που τους χάρισε αυτή την ευθυμία. Σε ηλικία τριών ετών έμεινε ορφανός από πατέρα και η χήρα μητέρα του ανέθεσε την ανατροφή του στον τοπικό επίσκοπο Ευτρώιο. Αυτός τον εκπαίδευσε καλώς και σε ηλικία 28 ετών τον χειροτόνησε πρεσβύτερο.
Στα Ιεροσόλυμα: Το 406 ο Ευθύμιος μετέβη στα Ιεροσόλυμα και ασκήτευσε στο σπήλαιο του Αγίου Θεοκτίστου. Σύμφωνα με τον βιογράφο του Κύριλλο τον Σκυθοπολίτη, τα μεγάλα πνευματικά του χαρίσματα γρήγορα τον ανέδειξαν και η φήμη του ως Αγίου απλώθηκε παντού. Πολλοί Σαρακηνοί (Άραβες) έγιναν χριστιανοί, ενώ αρκετοί αιρετικοί, όπως Μανιχαίοι, Νεστοριανοί και Ευτυχιανοί, επέστρεψαν στην ορθή πίστη. Ακόμη και η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ευδοκία (408-450), που λοξοκοίταζε προς τον Μονοφυσιτισμό, αναγκάστηκε να διακόψει κάθε σχέση μαζί του, όταν πείστηκε από την επιχειρηματολογία του Ευθυμίου. Γύρω του συγκεντρώθηκαν πολλοί μοναχοί, που τον ανακήρυξαν ηγούμενό τους.
Θαύματα: Ο Ευθύμιος είχε το χάρισμα της θαυματουργίας, σύμφωνα με τους συναξαριστές. Κάποτε, με ελάχιστα ψωμιά κατόρθωσε να χορτάσει 400 ανθρώπους που τον επισκέφθηκαν την ίδια ημέρα στο κελί του. Με την προσευχή του, γυναίκες που ήταν στείρες αποκτούσαν παιδιά και η διψασμένη γη της Παλαιστίνης ποτιζόταν από την πολλή βροχή και κάρπιζε.
Ενώ κάποτε τελούσε το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, οι πιστοί είδαν μία δέσμη φωτός που ξεκινούσε από τον ουρανό και κατερχόταν μέχρι τον Άγιο. Το ουράνιο αυτό φως, παρέμεινε μέχρι που τελείωσε η Θεία Λειτουργία και δήλωνε την εσωτερική καθαρότητα και λαμπρότητα του Αγίου. Επίσης, σημάδι της αγνότητας και της αγιότητάς του αποτελούσε και το γεγονός ότι ήταν σε θέση να γνωρίζει ποιος προσερχόταν να κοινωνήσει με καθαρή ή σπιλωμένη συνείδηση.
Η κοίμηση: Ο Όσιος Ευθύμιος ο Μέγας κοιμήθηκε σε βαθιά γηρατειά στις 20 Ιανουαρίου του 473. Η Εκκλησία για την προσωπικότητα του και την προσφορά του στον Χριστιανισμό τον ανακήρυξε Μέγα. Στη βυζαντινή αγιογραφία, ο Όσιος Ευθύμιος παρουσιάζεται με αρκούντως μακριά γενειάδα.
Ἀπολυτίκιον: Ἦχος δ’.
Εὐφραίνου ἔρημος ἡ σὺ τίκτουσα, εὐθύμησον ἡ οὐκ ὠδίνουσα· ὅτι ἐπλήθυνέ σοι τέκνα, ἀνήρ ἐπιθυμιῶν τῶν τοῦ Πνεύματος, εὐσεβείᾳ φυτεύσας, ἐγκρατείᾳ ἐκθρέψας, εἰς ἀρετῶν τελειότητα. Ταῖς αὐτοῦ ἱκεσίαις, Χριστέ ὁ Θεός, εἰρήνευσον τήν ζωήν ἡμῶν.