(Ο μέγας ασκητής, ο πολιστής της ερήμου και ο πολέμιος των αιρετικών)
Στον βίου του Μεγάλου Αντωνίου, που κατέγραψε ο Μέγας Αθανάσιος, συναντούμε μεταξύ άλλων και τα εξής τρία σημαντικά και λίαν διδακτικά για την σύγχρονη Χριστιανική ζωή:
1. τα ασκητικά κατορθώματα του Αγίου Αντωνίου, τους αγώνες του εναντίον της αμαρτίας, των παθών και των δαιμόνων.
2. το μεγάλο όντως κατόρθωμά του να γίνει ο «πολιστής της ερήμου»: «Έπεισε πολλούς αιρήσασθαι τον μονήρη βίον, και ούτω λοιπόν γέγονε και εν τοις όρεσι μοναστήρια και η έρημος επολίσθη υπο μοναχών εξελθόντων από των ιδίων και απογραψαμένων την εν τοις ουρανοίς πολιτείαν».
3. την θέση του Μεγάλου ασκητού σχετικώς με την αντιμετώπιση των αιρετικών: …«Και τα πίστει δε πάνυ θαυμαστός ην και ευσεβής. Ούτε γαρ Μελιτιανοίς τοις σχισματικοίς ποτε κεκοινώνηκεν, ειδώς αυτών την εξ αρχής πονηρίαν και αποστασίαν, ούτε Μανιχαίοις ή άλλοις τισίν αιρετικοίς ωμίλησε φιλικά, ή μόνον άχρι νουθεσίας της εις ευσέβιαν μεταβολής, ηγούμενος και παραγγέλλων την τούτων φιλίαν και ομιλίαν βλάβην και απώλειαν είναι ψυχής. Ούτω γουν και την των Αρειανών αίρεσιν εβδελύσσετο, παρήγγελε τε πάσι μήτε εγγίζειν αυτοίς μήτε την κακοπιστίαν αυτών έχειν. Απελθόντας γουν ποτέ τινας προς αυτόν των Αρειομανιτών, ανακρίνας και μαθών ασεβούντας, εδίωξεν από του όρους λέγων όφεων ιού χείρονας είναι τους λόγους αυτών».