Μέσα στο κλίμα γενικής αναστάτωσης, αβεβαιότητας και θλίψης για τον πόνο που κυριαρχεί, καθένας μας καλείται να γιορτάσει και εφέτος τα Χριστούγεννα, την Σάρκωση του Θεανθρώπου, την είσοδό Του στην ανθρώπινη ιστορία.
Μα τι μπορεί να σημαίνουν τα Χριστούγεννα σήμερα για τον κατακερματισμένο σύγχρονο άνθρωπο και ιδιαίτερα τον
νέο, ο οποίος αναζητά λίγο φως, νόημα ύπαρξης, ένα χέρι για να πιαστεί; Ο λογικά σκεπτόμενος άνθρωπος εκστομίζει πολλά «γιατί»: για την φτώχεια, την αδικία, τον αμοραλισμό, την απαξίωση του ανθρώπου ως εικόνας του Θεού, την εγκατάλειψη του ανθρώπου από τον συνάνθρωπο, την μοναξιά που βιώνει ο αστικοποιημένος άνθρωπος, την τρομοκρατία, την βία που βλέπουμε να απλώνει το χέρι της και στις πιο τρυφερές ηλικίες, την σκοπιμότητα που κυριαρχεί σε όλες σχεδόν τις σχέσεις, την αναξιοκρατία. Ένα αδιάλειπτο γιατί; Η αιτία της ύπαρξης του πολύμορφου κακού, που απλώνεται τόσο σε κοινωνικό, όσο και σε ατομικό επίπεδο, δύναται να αναζητηθεί στην πρώτη εκείνη παρακοή του πρώτου ανθρώπου, ο οποίος διέκοψε την κοινωνία και επικοινωνία του με τον Δημιουργό του και εισήλθε στον χώρο της φθοράς και του θανάτου.
Ωστόσο, ο Τριαδικός Θεός δεν άφησε το πλάσμα Του μόνο να βιώνει το κενό που δημιουργήθηκε από την διακοπείσα σχέση και κοινωνία. Με το σχέδιο της Θείας Οικονομίας αποκαλύπτεται στον άνθρωπο και έρχεται να δώσει την λύση στο ανθρώπινο δράμα. Κατ᾽ αυτόν τον τρόπο, η απάντηση σε όλα τα «γιατί», που συνήθως ταλανίζουν την ανθρώπινη διάνοια, δίδεται με την Σάρκωση του Θεού Λόγου, την γέννηση του Εμμανουήλ, του Ιησού Χριστού. Ο απρόσιτος, από αγάπη για το πλάσμα Του, γίνεται προσιτός. Ο άπειρος σμικρύνεται και ο αχώρητος χωρείται. Ο «αναφής» ταπεινώνεται και δέχεται να ψηλαφηθεί. Προσλαμβάνοντας την ανθρώπινη φύση και ενώνοντάς την με την Θεία φύση Του ο Υιός και Λόγος του Θεού Πατρός παρεμβαίνει στον χρόνο και εντάσσεται στην ανθρώπινη ιστορία. Γίνεται ιστορικό πρόσωπο, πέρα από κάθε αμφισβήτηση.
Αιτία της ενανθρώπιστης του Θεού Λόγου ήταν η άπειρη αγάπη για το πλάσμα Του. Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρουσιάζει τον Χριστό να απευθύνεται στον άνθρωπο, λέγοντας: «Ἐγὼ εἶμαι πατέρας, ἐγὼ ἀδελφός, ἐγὼ νυμφίος, ἐγὼ οἰκία, ἐγὼ τροφή, ἐγὼ ἔνδυμα, ἐγὼ ρίζα, ἐγὼ θεμέλιο, κάθε τι τὸ ὁποῖο θέλεις ἐγώ· νὰ μὴν ἔχεις ἀνάγκη ἀπὸ τίποτε. Ἐγὼ καὶ θὰ σὲ ὑπηρετήσω· διότι ᾖλθα νὰ ὑπηρετήσω, ὄχι νὰ ὑπηρετηθῶ. Ἐγὼ εἶμαι καὶ φίλος, καὶ μέλος τοῦ σώματος καὶ κεφαλὴ καὶ ἀδελφός, καὶ ἀδελφὴ καὶ μητέρα, ὅλα ἐγώ· νὰ θεωρεὶς ἐμένα φίλο σου. Ἐγὼ ἔγινα πτωχὸς γιὰ σένα· ἔγινα καὶ περιπλανώμενος γιὰ σένα · ἀνέβηκα ἐπάνω στὸ Σταυρὸ γιὰ σένα · τάφηκα γιὰ σένα · στὸν οὐρανὸ πάνω γιὰ σένα ὑπάρχω μὲ τὸν Πατέρα· κάτω στὴ γῆ στάλθηκα ἀπὸ τὸν Πατέρα ὡς μεσολαβητὴς γιὰ σένα. Ὅλα γιὰ ἐμὲνα εἶσαι σύ· καὶ ἀδελφὸς καὶ συγκληρονόμος καὶ φίλος καὶ μέλος τοῦ σώματος. Τί περισσότερο θέλεις;». Στις μέρες μας τα λόγια αυτά ηχούν παρηγοριτικά απαλύνοντας τον πόνο που νιώθει καθένας μέσα του γι᾽ αυτά που τον πληγώνουν.
Ο άνθρωπος με την ενανθρώπιση του Θεού Λόγου απέκτησε την δυνατότητα να προσεγγίσει τον Θεό Δημιουργό του και να Τον γνωρίσει. Απέκτησε την αμεσότητα της κοινωνίας, η οποία θα συνεχισθεί ανανεωμένη στην αιωνιότητα. Αυτή είναι η αιώνια αλήθεια που κηρύσσεται αυτές τις ημέρες από την Βηθλεέμ. Στο γεγονός της ενανθρώπισης του Θεού Λόγου εναποτίθεται η ελπίδα για τον πολυμέτωπο αγώνα, για την υπέρβαση του ατομισμού και την αποδοχή του άλλου, του συνανθρώπου, του ξένου, του πρόσφυγα, του αδελφού. Στην άρρητη κένωση της θεότητας ψηλαφάται η άπειρη αγάπη του Δημιουργού για το δημιούργημα Του, μια αγάπη εκστατική, άνευ όρων και ορίων.
Άραγε, διακατέχεται η καρδιά του σύγχρονου ανθρώπου από τον αναστεναγμό της αγαπώσης καρδίας του ποιητή του Άσματος των Ασμάτων, όταν αυτός αναφωνεί; «Ἀνάστα ἐλθέ, ἡ πλησίον μου, καλή μου, περιστερά μου, ὅτι ἰδού ὁ χειμὼν παρῆλθεν». Οι λόγοι αυτοί του σοφού βασιλιά Σολομώντα, αποτελούν ένα αγαπητικό ξέσπασμα της ελπίδας, της ελευθερίας και της αναγέννησης. Προβάλλουν στην ανθρωπότητα, όπως το πρώτο φως της Ανατολής. Αναγγέλλουν το χαρμόσυνο μήνυμα της ενανθρώπισης του Θεού, όπως αυτό σαλπίζεται δι᾽ Αγγέλων στους ανθρώπους και «ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία!». Δίνουν έμφαση στην απελευθερωτική δύναμη της πίστης μέσω της οποίας μπορεί ο εγκλωβισμένος στον ορθολογισμό του άνθρωπος να σχετιστεί με το άρρητο, το άκτιστο. Παρέχουν την δυνατότητα στον συγκεχυμένο σύγχρονο άνθρωπο να κοινωνήσει οντολογικά, υπαρξιακά με τον σαρκωμένο Λόγο, το Θείον Βρέφος, την Ανατολή των ανατολών, κατά τον υμνογράφο.
Εδώ βρίσκεται η πρόκληση. Θα σταθεί ο καθένας από εμάς ταπεινός προσκυνητής ενώπιον της φάτνης όπου ανακλίνεται «ὁ ἐν μικρῷ Μέγας»; Η απάντηση, δίνεται εσωτερικά, καρδιακά, μέσα από τις πράξεις αγάπης και το πνεύμα οντολογικής ταπείνωσης που εμφωλεύει στην ψυχή κάθε ανθρώπου που αγωνίζεται εναντίον του ατομισμού του. Ωστόσο, η υπέρβαση του ατομισμού του σύγχρονου ανθρώπου δύναται να συμβεί μόνο μέσα από την εκκλησιαστική άσκηση και την συμμετοχή του στην μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας. Στο ευχαριστιακό σώμα λαμβάνει χώρα η συνάντηση του εκκλησιοποιημένου ανθρώπου με τον Τριαδικό Θεό, τον συνάνθρωπο και τον ίδιο του τον εαυτό. Το συναπάντημα αυτό καταυγάζεται από το φως που ανατέλει από τον νοητό Ήλιο της Δικαιοσύνης και διαλύει την αχλύ του πνευματικού σκότους που βιώνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Θεμέλιο και επιστέγασμα της Θείας Οικονομίας είναι η αγαπητική θυσία και η οντολογική ταπείνωση, αφού η Αυτό-αγάπη ταπεινώθηκε γενόμενη άνθρωπος, ο Θεάνθρωπος.
Φίλιππος Ι. Τακόπουλος
Θεολόγος Κολλεγίου Αθηνών
Υπ. Δρ. Θεολογίας – ΜΔΕ Κανονικού Δικαίου